Metadata (Metaveri) Nedir?

Metadata, kısaca veri hakkındaki veri olarak tanımlanabilir. Farklı türdeki bilgi kaynaklarını tanımlamak, sınıflandırmak ve yönetmek için tanımlayıcı bilgi sağlar. Daha basit bir ifadeyle, metadata, bir veri setinin veya bilgi kaynağının içeriği, yapısı ve özellikleri hakkında bağlam ve detaylar sağlar. Başlık, yazar, oluşturma tarihi, dosya formatı, boyut ve anahtar kelimeler gibi özellikleri içerir. Bu detayları yakalayarak, metadata arama kolaylığını artırır, veri düzenlemesini kolaylaştırır ve veri alımını etkinleştirir.

Coğrafi Bilgi Sistemlerinde (CBS), metadata genellikle şunları içerir:

• • Veri setinin başlığı, özeti ve anahtar kelimeleri
• • Coğrafi kapsam ve çözünürlük
• • Nitelik veri tipleri ve değerleri
• • Veri kaynağı ve soyu
• • Güncelleme sıklığı
• • Erişim ve kullanım kısıtlamaları
• • Veri için iletişim noktası

Metadata analizi, belirli bir veri seti veya bilgi kaynağıyla ilişkilendirilen metadata’yı incelemeyi içerir. Bu, anlayış kazanmak, belirli süreklilikleri belirlemek ve anlamlı sonuçlar çıkarmak için yapılır.

1. Metadata Çıkarma: İlk adım, ilgili metadata’yı veri setinden veya bilgi kaynağından çıkarmaktır. Bu, mevcut bilgileri gözden geçirerek manuel olarak veya otomatik araçlar ve teknikler aracılığıyla yapılabilir.
2. Metadata Temizliği ve Standartlaştırması: Metadata çıkarıldığında, tutarlılık ve doğruluk sağlamak için temizlenmeli ve standartlaştırılmalıdır. Bu, tutarsızlıkları gidermeyi, adlandırma kurallarını çözmeyi ve standartlaştırılmış formatları veya şemaları uygulamayı içerir.
3. Metadata Keşfi: Bu adımda, analistler çıkarılan metadata’yı keşfeder ve önemli özellikleri ve ilişkileri belirler. Farklı veri görselleştirme tekniklerini, istatistiksel analizi veya makine öğrenimi algoritmalarını kullanarak örüntüleri ve iç görüleri ortaya çıkarabilirler.
4. Metadata Yorumlama: Analistler, metadata bulgularını belirli bir alan veya amaç bağlamında yorumlar. Bu, sonuçların anlaşılması, çıkarımların yapılması ve analiz edilen metadata’ya dayalı bilinçli kararların verilmesini içerir.

1. Dijital Medya: Dijital medya alanında, metadata, bir müzik parçasının veya videonun başlığı, sanatçısı, albümü, türü ve süresi gibi bilgileri içerir. Medya dosyalarını düzenlemeye ve kategorize etmeye yardımcı olarak etkili arama ve keşif imkanı sağlar.
2. Belge Yönetimi: Belgelerle ilişkilendirilen metadata, başlık, yazar, oluşturma tarihi, dosya formatı, sürüm ve anahtar kelimeler gibi özellikleri içerir. Bu metadata, belge arama, alım ve doğru sürüm kontrolü sağlar.
3. E-ticaret: E-ticaret platformları bağlamında, metadata ürün açıklamalarını, özelliklerini, fiyatları, müşteri yorumlarını ve derecelendirmelerini içerir. Bu metadata, ürün arama, filtreleme ve kişiselleştirilmiş önerilerde yardımcı olur.
4. Coğrafi veri: Coğrafi Bilgi Sistemi verileri için yukarıda belirtilen konum, nitelik, verinin kökenini ve standart uygunluk bilgilerini açıklar.

CBS, çeşitli nedenlerle metadata’ya büyük ölçüde bağlıdır:

• • CBS’de kullanılabilecek coğrafi verilerin keşfedilmesini sağlar. Kullanıcılar, uygun veri kümelerini bulmak için metadata kataloglarını arayabilirler.
• • Veri kalitesini, doğruluğunu, ilgili olma durumunu ve kullanıma uygunluğunu belirlemek için bilgi sağlar. Bu, verinin gereksinimleri karşılayıp karşılamadığını değerlendirmeye yardımcı olur.
• • Veri yönetimini ve etkileşim kabiliyetini destekler. Metadata standartları, farklı kaynaklardan coğrafi verileri düzenlemeye ve entegre etmeye yardımcı olur.
• • Veri kökenini belgeleyerek veri yönetimini destekler ve resmi iletişim noktalarını belirler. Bu, hesap verebilirlik ve denetim sağlar.
• • CBS verilerinin uzun vadeli arşivlenmesini ve korunmasını destekler. Metadata detayları, verinin gelecekteki kullanım için erişilebilir ve anlaşılır kalmasına yardımcı olur.