Başarsoft, Yapay Zeka Algoritmalarıyla İlklere İmza Atıyor

Başarsoft CEO’su ve Hizmet İhracatçıları Birliği (HİB) Bilişim Komitesi Üyesi Alim Küçükpehlivan, Balıkesir Kent Konseyi Gençlik Meclisi tarafından düzenlenen ‘Herkes için Yapay Zeka’ temalı ‘On Talks Teknoloji ve İnovasyon Zirvesi’nde konuştu.

Konuşmasında Başarsoft’un navigasyon altyapısında kullandıkları yapay zeka uygulamalarını anlatan Küçükpehlivan, ‘Google Maps’ örneğiyle de yapay zekanın yanlış kullanım ve sonuçlarına ilişkin örnekler verdi.

Başarsoft’un yapay zeka uygulaması: Dash Cam Star

2006 yılında, 5 araçla, öncelikle 18 büyükşehiri gezdiklerini ve her sokaktan yaklaşık 40 kategoride veri topladıklarını anlatan Küçükpehlivan, “O gün bugündür hala bizim arabalarımız sokaklardan veri topluyor. Buraya gelirken size yolu tarif eden altyapı, Başarsoft’un topladığı bilgiler sayesinde” dedi.

Moderatörün, Başarsoft’un yapay zekayı nasıl ve ne zaman kullanmaya başladığına ilişkin sorusuna Küçükpehlivan, soruyu biri iyi, diğeri kötü yapay zeka uygulaması örneği ile açıklayacağını ifade etti.

Artık her sokaktan 400’den fazla veri topladıklarını ve bu verileri çok hızlı işler hale geldiklerini belirten Küçükpehlivan, güzel bir örnek olarak yapay zeka kullandıkları ‘Dash Cam Star’ uygulaması hakkında bilgiler verdi: “Arkadaşlarımızın geliştirdiği cep telefonu uygulaması ile telefonunuzu aracın önüne koyuyorsunuz ve yol boyu kaydediyor. Uygulama öncelikle sigortacılık açısından kaza anındaki verileri kullanmak için ya da yolda büyük bir kaza gördünüz paylaşabilmeniz için kullanılıyor. Ancak uygulama arka planda başka bir şey daha yapıyor. Yolda giderken, trafik lambasının ya da tabelaların fotoğraflarını çekiyor. Sonra bunu Başarsoft’un veri tabanıyla karşılaştırıyor. Burada önceden trafik lambası var mı? Varsa devam ediyor. Yoksa ilk wifi bulduğunda veri tabanına gönderiyor ve buraya yeni bir trafik lambası gelmiş, bunu veri tabanına ekle diyor. Uygulamamız ile aynı zamanda bütün kullanıcılar, birer veri kaynağı haline geldi.”

“Google Maps yanlış yönlendirdi”

Son zamanlarda kendisini arayanların, Google Maps’in yanlış adres tarifinden şikayet ettiklerini kaydeden Küçükpehlivan, bu durumun sebebini ise kötü bir yapay zeka örneği olarak açıkladı: “Son zamanlarda beni arayanlar, ‘Google beni yanlış yönlendirdi; dolaştırdı bizi” diyorlar. Birkaç yıldır Google tüm dünyada yapay zeka kullanıyor. Ancak Türklere göre uyumlandırılmış bir yapay zeka kullanmadığı için, örneğin ters yoldan giren bir kullanıcının bilgisini alıp, bu yol iki yönde de akıyor deyip, bizim tek yön dediğimiz yola, burası artık çift yön oldu diyerek size oradan rota çiziyor. Daha vahimini söyleyeyim. Genelkurmay’ın içinde rota veriyor Ankara’da. Komutanlar içeri girerken navigasyonu açmış içeri girmiş.  Arabasını park etmiş arka kapıdan çıkmış.

Bu kullanıcı bilgisine göre navigasyon burada birçok giriş-çıkış var burası yol diyor ve size rota verebiliyor. ODTÜ Teknokent’in içi de hali hazırda öyle.”

Toplanan verilerin yüzde 95’i çöp oluyor

Moderatörün, “Yapay zekanın geleceği konusunda gençlere ne tavsiye edersiniz?” sorusuna ise Küçükpehlivan, yapay zekanın geleceğinin çok parlak olduğunu ancak bunun toplanan devasa verinin daha fazla kullanım alanı bulmasıyla mümkün olacağını söyledi: “Örneğin istatistikler yayınlanır; geçen yıla göre disklerde saklanan veriler şu kadar terabayta çıktı ya da internet ortamında saklanan veriler şu kadara ulaştı diye. Bu işin aslında parlak tarafı. Karanlık tarafı ise bu kadar verinin yüzde 95’i, hiç kullanılmadan çöp oluyor. Mesela 100 varil petrol çıkıyor, bunun 5 varilini yakıt olarak kullanıyor ya da satıyorsunuz. Ancak 95 varili boşa gidiyor. Siz diyorsunuz ki acayip başarılıyım. Başarılı bir durum yok aslında ortada. Bu kalan yüzde 95 kullanılsa, yaratılacak katma değer çok büyük. Dolayısıyla sizlerin o veriyi fark edip kullanabilir hale gelmeniz lazım.”

“Türkiye’de ilk: Ambulanslara özel algoritma geliştirdik”

Yollardaki hız verilerinin kendilerine de geldiğini, ancak bazı hız verilerinde çelişkilere rastladıklarını ifade eden Küçükpehlivan, bu durumun sebebinin ise araç takip cihazları olduğunu kaydetti: “Özellikle kamyon, otobüs gibi araçlarda sürücüyü ya da malları takip etmek için araç takip cihazları kullanılıyor. Bunlar ya en sağ şeritten ya da duraklamalarla yol alıyorlar. Bu durumda hız limiti yüksekte olsa, bu araçların yavaş gitmeleri sanki yoğun trafik var olarak algılanıyor. Araç takip firmalarına soruyoruz. Bayiler bu cihazları satmış ancak kamyonda mı yoksa binek bir araçta mı kullanıldığını bilmediklerini söylüyorlar. Bu sıkıntıyı geliştirdiğimiz yapay zeka algoritmasıyla çözdük. Yapay zeka, kamyonla ilgili olabilecek bilgileri ayırt ederek, yolun hız limit verisini etkilemesini engelliyor. Bu tanımlamayı ambulanslarda kullanılır hale getirdik. Trafik sıkışıksa ve o yolda bir emniyet şeridi varsa, ambulansı emniyet şeridine yönlendirebilen bir algoritma geliştirdik. Mevcut bilginin farklı kullanımlarıyla buradan yeni bir değer yaratıyorsunuz.”

Kullanım tabanlı fiyatlama

Bilginin farklı kullanımı ile yeni değerler üretilmesini bir örnekle açıklayan Küçükpehlivan, ABD’de bazı otoyollardaki farklı fiyatlandırma uygulaması hakkında bilgi verdi. ABD’de de bazı otoyol fiyatlarının hava durumuna göre değiştiğini kaydeden Küçükpehlivan, örneğin yoğun yağmurlu bir havada bütün trafiğin yavaşlamasıyla birlikte, paralı şeritte daha hızlı gitmek isteyen araçlardan, daha yüksek ücret alındığını söyledi.

Navigasyon paralı yollara mı yönlendiriyor?

Kendisine navigasyonların paralı yollara yönlendirdiğine ilişkin çok eleştiri geldiğini belirten Küçükpehlivan, ücretsiz navigasyonlarda böyle bir sorun olduğunu belirtti. Aslında navigasyon için paralı yolu kullan ya da kullanma seçeneklerinin olduğunu kaydeden Küçükpehlivan şunları söyledi: “İstanbul da mesela karşıya geçebilmek için parasız bir yol yok. Dolayısıyla o seçeneği işaretleyemediğiniz için cebinizdeki ücretsiz navigasyonlarda böyle bir sorun var.  Bizden de bu yönde çok yoğun bir talep var ve arkadaşlarda çalışıyor. Kullanıcılar diyor ki şu kadar tutar diye de bilgi versin. Açık veri denilen bir mekanizma var. Yolun hangi segmentinin kaç lira olduğu bilgisinin, bize açık ve düzenli verilmesi halinde, bu maliyeti de hesap edip; hatta arabanızın modeli, yakıtı, tipine göre de şu kadar maliyetle bu yolculuğu yaparsınız diyebileceğimiz bir uygulamaya biz çok yakınız.”

Rota neden kırmızı ya da yeşil renklendiriliyor?

Cep telefonlarında kullanılan navigasyonların, yolların yoğunluğuna göre kırmızı ya da yeşil renklendirildiğini ifade eden Küçükpehlivan, “Bu durumun sebebini bilen var mı?” diyerek dinleyicilere soru yöneltti ve ardından şu açıklamayı yaptı: “Apple, Google gibi navigasyon uygulamalarında, uygulamaya girmeseniz bile konum servisleriniz açıksa, bütün konum ve hız verileriniz uygulamanın bağlı olduğu merkezlere akıyor. Uygulama o yolun hız limitini Başarsoft’tan alıyor ve eğer hız limiti 120 km. ama trafik 20 km ile akıyorsa, yoğun trafik var deyip yolu kırmızı renkle gösteriyor.”

Avlu Kongre ve Kültür Merkezi’nde gerçekleşen zirveye, Cumhurbaşkanlığı Dijital Dönüşüm Ofisi Başkanı Ali Taha Koç, Amazon Türkiye Müdürü Berrin Özselçuk, Tübitak- Bilgem Başkan Yardımcısı Sadullah Uzun, Teknasyon Yöneticisi Fatih Kadir Akın, Sigortam.Net Ceo’su Bora Uludüz, Açık Veri ve Teknoloji Derneği Başkanı Bilal Eren, İletişim Başkanlığı Stratejik İletişim ve Kriz Yönetimi Daire Başkanı Gökhan Yücel, Yapay Zeka Politikaları Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Şebnem Özdemir, Teknoloji Gazetecisi Cem Sünbül, Oyun Yapımcısı Mevlüt Dinç, Teknoloji Gazetecisi Özgür Çetin konuşmacı olarak katıldılar.

Yazılı ve Görsel Basında Başarsoft

Bizden Haberler’i İncelediniz mi?